Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων

Περιγραφή

Το φθινόπωρο του 1900, ο καπετάν Δημήτρης Κοντός και το πλήρωμά του επέστρεφαν στην πατρίδα τους, τη Σύμη, ύστερα από ένα ολόκληρο καλοκαίρι σκληρής δουλειάς έξω από την ακτή της Τυνησίας, όπου αλίευαν σφουγγάρια.
Στο ύπουλο και τρικυμιώδες πέρασμα ανάμεσα στη νοτιότερη άκρη της Πελοποννήσου –το Ακρωτήριο Μαλέα– και την Κρήτη, ο μανιασμένος άνεμος ανάγκασε το καΐκι να αράξει σε έναν ύφαλο, 20 μέτρα από τις απόκρημνες ακτές των Αντικυθήρων.
Οι σφουγγαράδες παρασύρθηκαν στη δίνη μιας απίστευτης περιπέτειας όταν ανακάλυψαν ένα αρχαιοελληνικό ναυάγιο του 70 π.Χ., στα βάθη του υφάλου, που έκρυβε στα σπλάχνα του έναν αμύθητο θησαυρό.

Τα ευρήματα μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, ωστόσο κανείς δεν έδωσε σημασία στην αρχαία συσκευή που ο χρόνος και η θάλασσα είχαν μεταμορφώσει σε μια άμορφη, διαβρωμένη μάζα από χαλκό και ξύλο. Ύστερα από λίγους μήνες η μάζα ράγισε αποκαλύπτοντας το εσωτερικό της: πολύπλοκες συνδέσεις οδοντωτών τροχών, μεταλλικές σφήνες, καθώς και δυσδιάκριτα αρχαιοελληνικά γράμματα· ένας υπολογιστικός μηχανισμός ασύλληπτης σπουδαιότητας. Όμως, σε τι χρησίμευε; Ποιος τον κατασκεύασε; Ποιος ήταν ο προορισμός του πλοίου που τον μετέφερε;

Το βιβλίο αφηγείται, για πρώτη φορά, την ιστορία του μηχανισμού των Αντικυθήρων καθώς και τον εκατονταετή αγώνα για την αποκωδικοποίησή του. Σ’ αυτή την επική περιπέτεια ο αναγνώστης συναντά προσωπικότητες –από τον Αρχιμήδη μέχρι τον Ζακ Κουστό–, ενώ παράλληλα ανακαλύπτει τις κρυφές ρίζες της σύγχρονης τεχνολογίας που εκτείνονται από την αρχαία Ελλάδα, μέχρι τον ισλαμικό κόσμο και τη μεσαιωνική Ευρώπη.

«Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι μια απόδειξη ότι ο τεχνολογικός εξοπλισμός των αρχαίων επιστημόνων –πριν από 2.000 χρόνια– ήταν πολύ πιο εξελιγμένος από όσο πιστεύουμε. Στην ιστορία του πολιτισμού δεν εμφανίζονται παρόμοιες συσκευές παρά μόνο στον 18ο αιώνα, επομένως ο συγκεκριμένος μηχανισμός δικαίως θεωρείται η σημαντικότερη (απλής μηχανικής λειτουργίας) επινόηση όλων των εποχών».
Άρθουρ Κλαρκ

Για περισσότερο από έναν αιώνα, αυτός ο παράξενος μηχανισμός των Αντικυθήρων προβλημάτιζε τους ακαδημαϊκούς όλου του κόσμου: ένας μηχανικός υπολογιστής εξαιρετικής πολυπλοκότητας που δεν ταίριαζε στην τεχνολογία του 2.000 π.Χ. Μόλις πριν από λίγα χρόνια, με τη βοήθεια υπερσύγχρονης τεχνολογίας, οι επιστήμονες κατόρθωσαν να κατανοήσουν τη λειτουργία του και να αποκαλύψουν τα μυστικά του.