Αγαπητοί φίλοι της αστρονομίας, ο Απρίλιος σηματοδοτεί την έναρξη της καλοκαιρίας, δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες για αστροπαρατήρηση. Στην περιγραφή που ακολουθεί, θα σας ταξιδέψουμε στον νυχτερινό ουρανό του μήνα, ανακαλύπτοντας τη βροχή διαττόντων αστέρων Λυρίδες, καθώς και τους πιο εντυπωσιακούς αστερισμούς και πλανήτες που θα είναι ορατοί αυτή την περίοδο.
Λυρίδες – Βροχή διαττόντων αστέρων – Κορύφωση του φαινομένου στις 22/4/2025
Η κορύφωση του φαινομένου παρατηρείται στις 22 του μηνός, ωστόσο οι Λυρίδες είναι πρακτικά παρατηρήσιμες από τις 16 Απριλίου έως τις 26 Απριλίου. Οι καλύτερες ώρες για παρατήρηση του φαινομένου είναι από τις 1.00 π.μ μέχρι την αυγή, ειδικά τις νύχτες που δεν έχουμε Σελήνη. Το όνομά τους προέρχεται από τον αστερισμό της Λύρας, από όπου φαίνονται να ακτινοβολούν.
Fun fact: Για να δούμε τις Λυρίδες επιλέγουμε ένα ξέφωτο σε σκοτεινό μέρος, μακριά από τη φωτορύπανση των πόλεων. Έχουμε στραμμένο το βλέμμα μας συνεχώς προς τον ουρανό (μια αναπαυτική καρέκλα σχεδόν σε οριζόντια θέση ίσως να είναι απαραίτητη). Δεν ανάβουμε φώτα και δεν κοιτάμε το κινητό μας, απλά χαλαρώνουμε και υπομονετικά απολαμβάνουμε τον νυχτερινό ουρανό.
Πανσέληνος – 12/4/2025
Για τον μήνα Απρίλιο θα έχουμε πανσέληνο στις 12.04.2025. Μάλιστα τη συγκεκριμένη ημέρα η Σελήνη θα πλησιάσει κοντά στο αστέρι Στάχυ (Spica) σε απόσταση 2°.
Αστερισμοί
Fun fact: Συνολικά υπάρχουν 88 διαφορετικοί αστερισμοί σε ολόκληρο τον ουράνιο θόλο (βόρειο και νότιο ουρανό).
Ωρίωνας
Ο Απρίλιος είναι ο τελευταίος μήνας που μας προσφέρει την ευκαιρία να παρατηρήσουμε τον εντυπωσιακό αστερισμό του Ωρίωνα. Αν και δεν θα είναι ορατός καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, μπορούμε να τον εντοπίσουμε στα νοτιοδυτικά μόλις νυχτώσει, προτού χαθεί στον ορίζοντα περίπου τρεις ώρες μετά τη δύση του Ήλιου. Ενώνοντας τα αστέρια του Ωρίωνα σχηματίζεται ανθρώπινη μορφή και γι’ αυτό και στην αρχαιότητα του έδωσαν το όνομα του μυθικού κυνηγού. Αναγνωρίζουμε τη χαρακτηριστική ζώνη του Ωρίωνα με τα τρία αστέρια. Ο λαμπρότερoς αστέρας του Ωρίωνα είναι ο Ρίγκελ (Rigel) και τον βρίσκουμε στον αστερισμό αφού έχει το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα. Ο δεύτερος σε λαμπρότητα αστέρας του Ωρίωνα είναι ο Μπετελγκέζ (Betelgeuse) με το χαρακτηριστικό κοκκινωπό χρώμα (Φωτογραφία 1).
Για όσους διαθέτουν αστρονομικό εξοπλισμό, πρόκληση αποτελεί το νεφέλωμα του Ωρίωνα (φαινόμενο μέγεθος* +4.0). Ακολουθώντας το γράφημα 2 και στοχεύοντας κάτω από τη ζώνη του Ωρίωνα, μπορείτε να εντοπίσετε το εντυπωσιακό νεφέλωμα ακόμη και με ένα σχετικά μικρό τηλεσκόπιο.
Μεγάλη Άρκτος
Έχει το χαρακτηριστικό σχήμα «τηγανιού» και, τον Απρίλιο, εμφανίζεται στον βόρειο ουρανό με τη δύση του Ήλιου. Όπως φαίνεται στο γράφημα 1, το μεσαίο αστέρι στο «χερούλι» του «τηγανιού» δεν είναι ένα, αλλά δύο πολύ κοντινά αστέρια: το Μιζάρ, το μεγαλύτερο και φωτεινότερο, και το Αλκόρ, το μικρότερο. Αν προεκτείνουμε τη νοητή γραμμή που ενώνει τα δύο άστρα στη βάση του «τηγανιού» κατά πέντε φορές το μήκος τους, θα φτάσουμε στον Πολικό Αστέρα, τον φωτεινό οδηγό του βόρειου ουρανού.
Fun fact: Στην αρχαιότητα χρησιμοποιούσαν αυτό το διαδικό σύστημα αστεριών (Μιζάρ και Αλκόρ) σαν μια εξέταση όρασης. Άνθρωποι με καλή όραση μπορούσαν να διακρίνουν και τα δύο αστέρια.
Ταύρος
Ο αστερισμός του Ταύρου, βρίσκεται λίγο πιο πάνω από τον Ωρίωνα. Το έντονο άστρο με πορτοκαλί χρώμα στον ίδιο αστερισμό ονομάζεται Αλντεμπαράν, που εικονικά αποτελεί το μάτι του μυθικού ταύρου (Γράφημα 2) . Ακολουθώντας το γράφημα εντοπίζουμε τις Πλειάδες (ένα σμήνος από νεογέννητα άστρα) στον αστερισμό του Ταύρου. Διά γυμνού οφθαλμού θα παρατηρήσετε 7 αστέρια που εμφανίζονται πολύ κοντά μεταξύ τους.
Για όσους διαθέτουν αστρονομικό εξοπλισμό, πρόκληση αποτελεί ο εντοπισμός των Πλειάδων, καθώς η παρατήρηση μέσα από ένα ζευγάρι κιάλια θα μας δώσει τη δυνατότητα να δούμε χιλιάδες αστέρια.
Πλανήτες
Δίας: Mπορούμε να τον εντοπίσουμε κοντά στον αστερισμό του Ταύρου μετά τη δύση του Ήλιου (Φωτογραφία 1). Εξαιρετικά φωτεινός με φαινόμενο μέγεθος -2.1 δύει στις 23:30 στα μέσα του μήνα. Στις 2/04/2025 ο Δίας θα βρεθεί σε απόσταση 5 μοιρών από το φεγγάρι χαρίζοντάς μας ένα υπέροχο σκηνικό στον ουρανό (Γράφημα 3).
Αφροδίτη: Από τα μέσα του μήνα, θα αρχίσουμε να τη βλέπουμε να ανατέλλει στον αυγινό ουρανό. Εξαιρετικά φωτεινή με φαινόμενο μέγεθος -4.6 θα είναι ορατή από τις 4:30 τα ξημερώματα έως την ανατολή του Ήλιου.
Άρης: Θα τον ξεχωρίσουμε από το χαρακτηριστικό κοκκινωπό χρώμα, μετά τη δύση του Ήλιου, με φαινόμενο μέγεθος 1,5. Θα βρίσκεται στον αστερισμό των Διδύμων (Γράφημα 2) κοντά στους αστέρες Κάστορα και Πολυδεύκη (Castor και Pollux). Στις 5 Απριλίου 2025, ο Άρης θα βρεθεί μόλις 3 μοίρες μακριά από τη Σελήνη, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό ουράνιο θέαμα (Γράφημα 2).
Κρόνος: Αθέατος
Ερμής: Αθέατος
Ουρανός: Με φαινόμενο μέγεθος 5.7 δεν είναι παρατηρήσιμος δια γυμνού οφθαλμού. Για να τον εντοπίσουμε χρησιμοποιούμε κιάλια ή τηλεσκόπιο.
Κάντε εγγραφή στο newsletter μας για να λαμβάνετε όλα τα τελευταία νέα και τις εκδηλώσεις μας www.hos.cy/newsletter
