Αγαπητοί φίλοι της αστρονομίας, οι όμορφες αυγουστιάτικες νύχτες εκτός από στιγμές χαλάρωσης, μας δίνουν και τη δυνατότητα για ευχάριστες άστρο-περιηγήσεις. Οι Περσείδες, η αυγουστιάτικη πανσέληνος καθώς και η εμφάνιση των πλανητών είναι μερικά γεγονότα που θα μας απασχολήσουν αυτό τον μήνα.
Περσείδες – Κορύφωση του φαινομένου στις 12/8/2024
Η βροχή διαττόντων αστέρων (ή βροχή πεφταστεριών) είναι ένα από τα πλέον φαντασμαγορικά αστρονομικά φαινόμενα που μπορούμε να απολαύσουμε κάθε χρόνο. Η παρατήρηση του φαινομένου είναι εξαιρετικά απλή και δε χρειάζεται κάποιος ιδιαίτερος εξοπλισμός. Η κορύφωση του φαινομένου παρατηρείται στις 12 του μηνός, ωστόσο οι Περσείδες είναι πρακτικά παρατηρήσιμες από τις 17 Ιουλίου έως τις 24 Αυγούστου. Οι καλύτερες ώρες για παρατήρηση του φαινομένου είναι από τις 1.00 π.μ μέχρι την αυγή, ειδικά τις νύχτες που δεν έχουμε Σελήνη.
Προτείνουμε σε όλους τους φίλους που θέλουν να απολαύσουν το φαινόμενο να επιλέξουν μέρες και ώρες που δεν θα έχουμε φεγγάρι στον ουρανό (π.χ Παρασκευή 9/8/2024 μετά τις 22:00, Σάββατο 10/8/2024 μετά τις 22:30, Κυριακή 11/8/2024 μετά τις 23:00, Δευτέρα 12/8/2024 μετά τις 23:30, Τρίτη 13/8/2024 μετά τις 00:00).
Περσείδες είναι η λαμπρότερη θερινή βροχή πεφταστεριών. Στην πραγματικότητα είναι σωματίδια σκόνης, κατάλοιπα από την τεράστια ουρά του κομήτη Swift-Τuttle, που δεν είναι μεγαλύτερα από ένα κόκκο άμμου. Τα σωματίδια αυτά, μπαίνοντας στην ατμόσφαιρα καίγονται λόγω τριβής και δίνουν αυτή την εκπληκτική λάμψη στον ουρανό. Κάθε καλοκαίρι -συγκεκριμένα στις 12 Αυγούστου- η τροχιά της Γης βρίσκεται στην πιο κοντινή απόσταση από τα απομεινάρια του κομήτη και έτσι προκαλείται αυτό το φαινόμενο.
Fun fact: Τα πεφταστέρια ή μετέωρα στην πραγματικότητα είναι σωματίδια σκόνης που μπαίνοντας στην ατμόσφαιρα καίγονται λόγω τριβής και δίνουν αυτή την εκπληκτική λάμψη στον ουρανό.
Για να δούμε τις Περσείδες επιλέγουμε ένα ξέφωτο, σε σκοτεινό μέρος, μακριά από τη φωτορύπανση των πόλεων. Έχουμε στραμμένο το βλέμμα μας συνεχώς προς τον ουρανό (μια αναπαυτική καρέκλα σχεδόν σε οριζόντια θέση ίσως να είναι απαραίτητη). Δεν ανάβουμε φώτα και δεν κοιτάμε το κινητό μας, απλά χαλαρώνουμε και υπομονετικά απολαμβάνουμε τον νυχτερινό ουρανό (χρειάζεται υπομονή και αρκετός χρόνος για να απολαύσουμε στην ολότητά του το φαινόμενο).
Αστερισμοί
Σκορπιός και Τοξότης
Αν θέλουμε να παρατηρήσουμε τους επιβλητικούς αυτούς αστερισμούς δεν έχουμε πάρα να στρέψουμε το βλέμμα μας στα νοτιοδυτικά, μετά τη δύση του ήλιου. Ο Τοξότης έχει χαρακτηριστικό σχήμα τσαγιέρας με τη λαβή να βρίσκεται αριστερά και το στόμιο δεξιά. Στον αστερισμό του Σκορπιού εντοπίζουμε το ιδιαίτερα φωτεινό άστρο Αντάρης και το άστρο με το όνομα Shaula, που στα αραβικά σημαίνει «υψωμένη ουρά» και παριστά το κεντρί του σκορπιού. H παρατήρησή μας μπορεί να γίνει ακόμη πιο συναρπαστική μακριά από τα φώτα της πόλης, όπου μεταξύ των δυο αστερισμών θα εντοπίσουμε τη ζώνη του Γαλαξία μας.
Φωτογραφία 3: Ο Γαλαξίας μας όπως καταγράφηκε από τη σιδερένια γέφυρα της Τρόζενας, Λεμεσός 16/7/2024. Φωτογραφία Γιώργος Γαβριήλ.
Fun fact: Η ζώνη του Γαλαξία μας φαίνεται σαν ελαφριά νέφωση να διασχίζει τον ουρανό από τον Βορρά προς τον Νότο.
Αυγουστιάτικη Πανσέληνος – 19/8/2024
Πολλές εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα προς τιμή της αυγουστιάτικης πανσελήνου ενώ ένας από τους μύθους που επικρατεί είναι ότι η αυγουστιάτικη πανσέληνος είναι λαμπρότερη και μεγαλύτερη απ’ οποιαδήποτε άλλη πανσέληνο. Αυτό δεν ευσταθεί καθώς το μέγεθος της σελήνης μεταβάλλεται στον ουρανό, ανάλογα με τη θεση της, στην ελλειπτική τροχιά της γύρω από τη Γη.
Fun fact: Το κοκκινωπό χρώμα του φεγγαριού κατά την ανατολή του οφείλεται στο ότι το φως από το φεγγάρι διασχίζει μεγαλύτερη απόσταση μέσα από την ατμόσφαιρα της Γης. Κατά συνέπεια, μόνο το κόκκινο χρώμα να καταφέρνει να φθάσει σε μας.
Οι Πλανήτες
- Κρόνος: Aνατέλλει στις 20:45 (στα μέσα του μήνα) και μπορούμε να τον εντοπίσουμε κοντά στον αστερισμό του Υδροχόου με φαινόμενο μέγεθος 0.75*. Στις 21 Αυγούστου η Σελήνη θα βρεθεί δίπλα από τον Κρόνο, χαρίζοντάς μας ένα υπέροχο σκηνικό στον πρωινό ουρανό (Γράφημα 1).
- Δίας: Από τα μέσα του μήνα, ανατέλλει στις 01:05 και μπορούμε να τον εντοπίσουμε κοντά στον αστερισμό του Ταύρου με φαινόμενο μέγεθος -2.0*. (Γράφημα 1)
- Άρης: Θα τον ξεχωρίσουμε από το χαρακτηριστικό κοκκινωπό χρώμα, ανατέλλει στις 01:05 (15/08/2024), με φαινόμενο μέγεθος 1,0* (Γράφημα 1). Στα μέσα του μήνα Άρης και Δίας θα βρεθούν πολύ κοντά (στις 14/8/2024 η μεταξύ τους απόσταση θα είναι μόλις 0,3 μοίρες)
- Αφροδίτη: Αθέατη
*Με τον όρο φαινόμενο μέγεθος (m, apparent magnitude) περιγράφουμε τη λαμπρότητα ενός αντικειμένου όπως την αντιλαμβανόμαστε από τη Γη. Μάθετε περισσότερα για το χαρακτηριστικό μέγεθος και πώς μας βοηθά στις αστροπαρατηρήσεις στο άρθρο εδώ.