Αγαπητοί φίλοι της αστρονομίας o Μάιος είναι συνδεδεμένος με την έναρξη της καλοκαιρίας, γεγονός που ευνοεί την ενασχόλησή μας με την παρατήρηση του ουρανού. Μέσα από την περιγραφή που έχουμε ετοιμάσει, θα περιηγηθούμε στον νυχτερινό ουρανό του Μαΐου.
Έκλειψη Σελήνης στην παρασκιά της Γης – 16/5/2022
Τη Δευτέρα, 16/5/2022, θα έχουμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε το φαινόμενο της σεληνιακής έκλειψης στην παρασκιά της Γης (Penumbral Lunar Eclipse). Κατά την παρατήρηση, θα δούμε τη Σελήνη να καλύπτεται από ένα πέπλο «απαλής» σκιάς (Φωτογραφία 1). Το φαινόμενο θα είναι παρατηρήσιμο κατά τις πρωινές ώρες, συγκεκριμένα θα αρχίσει στις 04:32 και θα διαρκέσει μέχρι τις 05:36, όπου και η Σελήνη θα δύσει. Μάλιστα, στις 05:27 η Σελήνη θα εισέλθει στην κυρίως σκιά της Γης, δίνοντάς μας για μερικά λεπτά Μερική Έκλειψη Σελήνης.
Fun fact: Έκλειψη Σελήνης συμβαίνει όταν η Γη παρεμβάλλεται μεταξύ Σελήνης και Ήλιου, με αποτέλεσμα η σκιά της να πέφτει στο φωτιζόμενο μέρος του φεγγαριού.
Η Μεγάλη Άρκτος ως οδηγός
Από τη Μεγάλη Άρκτο στον Πολικό Αστέρα
Με οδηγό τη Μεγάλη Άρκτο μπορούμε να βρούμε αρκετά αστέρια καθώς και αστερισμούς. Έχει το χαρακτηριστικό σχήμα «τηγανιού» και για το μήνα Μάιο, βγαίνει στον βόρειο ουρανό με τη δύση του Ήλιου. Επεκτείνουμε τη φανταστική γραμμή που ενώνει τα δύο άστρα της βάσης του “τηγανιού” και βρίσκουμε τον Πολικό Αστέρα (Φωτογραφία 1). Ο Πολικός αστέρας είναι το μοναδικό αστέρι που βρίσκεται πάντα στην ίδια θέση στον ουράνιο θόλο, καθώς βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον άξονα περιστροφής της Γης. Χρησιμοποιώντας τον πολικό αστέρα μπορούμε να προσανατολιστούμε, αφού μας δείχνει τη διεύθυνση του βορρά.
Fun fact: Πάνω από τον άξονα περιστροφής της Γης, μετά από 12 000 χιλιάδες χρόνια, θα βρεθεί ο αστέρας Βέγας. Αυτό οφείλεται στο ότι η Γη κάνει συγχρόνως και μια γυροσκοπική κίνηση, δηλαδή μια κίνηση σαν τη σβούρα, που χρειάζεται 26 000 έτη για να συμπληρωθεί.
Από τη Μεγάλη Άρκτο στον Αρκτούρο και στον Στάχυ (Spica)
Προεκτείνοντας την καμπύλη που σχηματίζει η λαβή του τηγανιού (Αλκάιντ, Μιζάρ και Αλιόθ), όπως φαίνεται στο σχήμα, οδηγούμαστε στον Αρκτούρο (Σχήμα 1). Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η ονομασία του άστρου στην ουσία σημαίνει «η ουρά της άρκτου». Συνεχίζοντας περαιτέρω την καμπύλη, θα συναντήσουμε ένα ακόμη λαμπρό αστέρι τον Στάχυ (Spica). Ο Αρκτούρος βρίσκεται στον αστερισμό του Βοώτη ενώ ο Στάχυς (Spica) στον αστερισμό της Παρθένου.
Fun fact: Ο Αρκτούρος έχει κοκκινωπό χρώμα ενώ ο Στάχυς μπλε. Τα διαφορετικά χρώματα στα αστέρια οφείλονται στη θερμοκρασία τους. Έτσι, τα κόκκινα αστέρια είναι πιο ψυχρά και συνήθως μεγάλης ηλικίας, ενώ τα μπλε αστέρια είναι πιο νέα και πιο θερμά.
Οι πλανήτες στον πρωινό ουρανό
Γύρω στις 4:30 το πρωί, οι πλανήτες Κρόνος, Άρης, Αφροδίτη και Δίας βρίσκονται ταυτόχρονα στον νυχτερινό ουρανό. Η παρατήρηση μπορεί να γίνει δια γυμνού οφθαλμού, καθώς οι συγκεκριμένοι πλανήτες διακρίνονται σχετικά εύκολα στον ουράνιο θόλο. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε, για να απολαύσουμε το συγκεκριμένο σκηνικό, είναι να στρέψουμε το βλέμμα μας στα νοτιοανατολικά πριν την ανατολή του Ήλιου (βλέπε σχήμα 2).
Για προχωρημένους αστρο-παρατηρητές
Σ΄ αυτό το εδάφιο θα αναφερθούμε σε μερικούς δύσκολους στόχους όπου για να γίνει κατορθωτή η παρατήρησή τους απαιτείται ένα πολύ καλό τηλεσκόπιο (με διάμετρο τουλάχιστο 150mm) και ένας πολύ σκοτεινός ουρανός (μακριά από τα φώτα της πόλης).
Γαλαξίας Σομπρέρο – Φαινόμενο Μέγεθος 8.3
Ένας όμορφος επιμήκης σπειροειδής γαλαξίας με σκοτεινή γραμμή στο κέντρο. Μπορούμε να τον εντοπίσουμε στον αστερισμό της Παρθένου σχετικά κοντά στο αστέρι Στάχυς (Σχήμα 3)
Τριάδα του Λέοντα – Φαινόμενο Μέγεθος 9,3
Ένας από τους πιο μαγευτικούς ουράνιους στόχους που μπορούμε να δούμε μέσα από ένα προσοφθάλμιο. Αποτελείται από 3 σπειροειδείς γαλαξίες (M66 και M65 και τον NGC 3628). Μπορούμε να τον εντοπίσουμε στον αστερισμό του Λέοντα (Σχήμα 4)
